شناسایی و تعیین خصوصیات بیماریزایی عامل بلایت باکتریایی برنج در ایران

بیماری بلایت باکتریایی برنج ناشی از xanthomonas oryzae pv. oryzae (xoo)یکی از مهم-ترین بیماری¬های برنج بویژه در کشورهای گرمسیری است. این باکتری گرم منفی proteobacteria و زیر بخش gamma proteobacter است. به منظور بررسی خصوصیات مربوط به بیماریزایی باکتری xoo در تابستان 1391 از مناطق برنجکاری واقع در شمال کشور نمونه برداری شد. باکتری¬های موجود در نمونه¬های برگی آلوده، جداسازی و کلنی¬های زرد رنگ برای مطالعات بیش¬تر انتخاب شدند. پس از آزمون بیماریزایی، تعداد 17 جدایه با استفاده از روش¬های مورفولوژیکی، بیوشیمیایی و مولکولی مورد شناسایی قرار گرفتند. به منظور بررسی ارتباط ویژگی¬های بیماریزایی و ژنوتیپی جدایه-ها، از دو رقم بومی و دو رقم بین المللی برای گروه بندی جدایه¬ها در گروه¬های بیمایزا استفاده شد. با توجه به حساسیت بالای رقم tetep جدایه¬ها به سه گروه بیماریزا تقسیم شدند. به منظور تعیین ارتباط ژنوتیپی بین جدایه¬ها از آزمون rep-pcrاستفاده شد. الگوهای ژنوتیپی بدست آمده از روش rep-pcrنشان دهنده تنوع بالای ژنوتیپی بین جدایه¬های مورد بررسی بود. قرار گرفتن جدایه¬ها در گروه¬های پاتوتیپی و ژنوتیپی مختلف، نشان دهنده ارتباط محدود بین گروه¬های بیماریزا و گروه¬های ژنوتیپی بود. به منظور بررسی بیشتر ویژگی¬های بیماریزایی با روش ترانسپوزون موتاژنز، جدایه¬های با توان بیماریزایی بالا انتخاب شدند. برای این منظور از باکتری escherichia coli cc118 که حاوی ترانسپوزون mini-tn5 بود به عنوان باکتری دهنده در روش کانجوگاسیون برای انتقال ترانسپوزون به باکتری xoo استفاده گردید. خصوصیات بیمایزایی مانند کاهش قدرت بیماریزایی و تحرک، افزایش حساسیت به پراکسید هیدروژن و عدم توانایی القای واکنش فوق حساسیت در غلظت cfu/ml 107، از خصوصیات بارز موتانت¬ها بود. از آغازگرهای اختصاصی برای شناسایی موقعیت ترانسپوزون استفاده گردید. نتیجه نشان دهنده شباهت 99 درصدی قطعه توالی یابی شده با ژن citb در استرین kacc 10331 بود. این ژن به-عنوان یک تنظیم کننده پاسخ در باکتری xoo عمل می¬کند. نتایج ما نشان دهنده اهمیت citb برای بیماریزایی کامل در باکتری xoo بود.